Uygun kompansatör seçimi için onbir ana kriter vardır. Bu kriterler genişleme problemlerinizi ana hatlarıyla çözüme ulaştıracaktır. Her bölüm kendi içerisinde geçerlidir. Bütün kriterler değerlendirilerek doğru çözüm bulunabilir.
İlk önce genleşme problemi için ne yapılması gerektiğine karar verilmelidir. İlk olarak yapısal şekli ve maksimum kullanım ömrü kontrol edilir.
1. MONTAJ YERİ VE ŞARTLARI
Yüksekteki yere montaj, servis vermek ve kontrol etmek, kompansatör kullanılmadan önce düşünülmelidir. Kompansatör takılmadan önce bağlantıları hesaplanmalı, eğer yer müsaitse tüm parçalar hazırlanıp bir seferde monte edilmelidir. Kompansatörün ucunun açık ya da kapalı olması montaj şekillerini değiştirir. Eğer ucu açıksa (metal aksamı yoksa);
-
Boru ucu açıkta kalmalı.
-
Layner şekli bozulmamalı (düz olmalı).
-
Bu tip kompansatörler çok büyük boru çaplarında bile kolayca monte edilebilir.
2. AKIŞKAN
İskelet tamamen ortama ve tesisin kullanım şekline bağlıdır. Ortamı meydana getiren ana faktörler;
HAVA; şu hallerde olabilir:
-
Temiz.
-
Toz yüklü (küçük zerrecikli veya bulut gibi).
-
Kimyasal yüklü (asit,baz).
-
Radyasyon.
UÇUCU GAZLAR; şu hallerde olabilir:
-
Kömür gaz veya fuel-oil yanma ürünü.
-
Gaz analizi istenilmeli (nelerden meydana geliyor).
-
Nem (çiğ noktadan yüksek mi? alçak mı?).
-
Kömür külü veya gaz külü.
3. KATI PARTİKÜLLER
Ortamdaki katı partikü l(toz, kül) hem iskeletin kalınlığına ve yüzeyine etki eder hemde layner ve kompansatör kumaşını etkiler. Asıl olarak kompansatör çok talaşlı ortamdan korunmalıdır. Bu durumda layner ve bilezik konunmalıdır. Partiküler hakkında önemli olan; yoğunluk (mg/NM3 ), partikül boyutu (µm), boru hattı şekli (yatay, dikey, diagonal) ve akışkanın yönüdür (yukarı, aşağı).
4. SICAKLIK
Ortamın sıcaklığı iskeleti ve kompansatör şeklini etkiler. Sızdırmazlık malzemelerinin (alüminyum gibi) ısı zararlarından korumak için sıcaklık 350°C ortamın sıcaklığı iskeleri ve kompansatör şeklini etkiler. Sızdırmazlık malzemelerinin (aliminyum gibi) ısı zararlarından korumak için birkaç kat malzeme kullanılmalıdır. Malzeme kalınlığı ve katları , ısı derecesine bağlıdır. Sıcaklık 350°C nin üstünde olursa battaniye konulmalıdır.
Isı değerleri:
-
İşletme sıcaklığı.
-
Isı değişim periyodu.
-
Kompansatör ısısı.
-
Yükseliş bölümündeki ısı.
-
Sıcaklık varyasyonları.
-
Dizayn sıcaklığı.
-
Maksimum sıcaklık.
5. BASINÇ
Sıcaklık gibi basınçta katman seçimini etkiler. Basınçtan dolayı ring konulabilir.
6. KAÇAK PROBLEMLERİ
Kullanım şekillerine göre değişik kaçak problemleri yaşanabilir.. Flanşlı kompansatör kullanılarak sızdırmazlık daha iyi sağlanabilir.
7. ÇİĞ NOKTA ALTINDAKİ SICAKLIK VE KİMYASAL ETKİLERİ
Sıcaklık çiğ nokta altına düşünce nemlenme yükseleceğinden kimyasal yüklenmede artar. Böyle hallerde bile kompansatör kimyasal etkiden etkilenmeksizin kullanılabilinmelidir. Gaz sıcaklık 200°C altındaysa iyi izolasyon yapılarak sıcaklığın çiğ noktanın altına düşmesi engellenmelidir. Gaz sıcaklığı 200°C nin üzerindeyse izolasyona gerek yoktur. Sıcaklık çiğ noktanın altındaysa şunlara dikkat edilmelidir:
-
Kumaş seçimi (kimyasal dayanımı yüksek olmalı).
-
Kompansatör şekli.
-
Kompansatör katmanları.
-
Kompansatör izole edilecekse kompansatör izolasyonuyla boru izolasyonu ayrı yapılmalıdır.
8. DIŞ ETKENLER
Maksimum sıcaklık: Kompansatör dizaynı maksimum 50°C sıcaklığa göre ayarlanmıştır.Bu sıcaklığın üzerindeki sıcaklıklar izolasyon kalınlığı ile orantılıdır.Bazı noktalardaki yüksek ısılar koruma parçalarıyla engellenirler.
Atmosferik etkenler: Kompansatörü dış etkenlerden korumak için dışına koruma kovanı kullanılmaktadır. Bu kovan kompansatör yüzeyinden en az 150 mm uzaklığa konulmaktadır (ısıl etkilerden korunsun diye).
9. AKIM HIZI
Kompansatörlerdeki türbülans etkilerini azaltmak için layner kullanmak gerekir. 10m/s hıza kadar kompansatör şeklinde bozulma olmaz. Kumaş katmanlı kompansatörlerin hepsinde layner kullanılması yararlıdır.
10. MEKANİK YÜKLENİM
Şu hallerde çelik kompansatörle kumaş katmanlı kompansatörler bir arada olabilirler;
-
Titreşim.
-
Gürültü.
-
Genellikle şunlara dikkat edilmelidir;
-
Fazla gerilim.
-
Katı partikül emilme (laynerle engellenebilir).
-
Katı atıklar.
-
Layner sürtünmesi.
-
Kompansatör parçalarının tesise dökülmemesi (koparak).
11. HAREKET YÖNLERİ
Kompansatörler aşağıdaki hareketleri karşılayabilmelidir:
-
Eksenel kapanma.
-
Eksenel açılma.
-
Açısal hareket.
-
Burulma hareketi.
Hareketlerin frekansı ve boyut seçilecek tipe etki eder. Büyük hareketlerde körük ve ondülasyon yüksekliği özel olarak dizayn edilmelidir. Ancak bu şekilde büyük boyuttaki hareketler kontrol edilebilir ya da kumaş katmanlı kompansatör kullanılarak ısı artışının oluşturulduğu bölgesel deformasyonu engellenebilir.